Ανάλυση

1. Σχετικότητα

Είναι το πρώτο έργο σκιάς που έχω κάνει και ανήκει στην ενότητα “Αντιθέσεις”. Στο έργο αυτό γίνεται αναφορά στις έννοιες “καλό” και “κακό”.  

Όταν λοιπόν φωτίζεται από ένα συγκεκριμένο σημείο, η σκιά που προκύπτει είναι μια αγγελική μορφή ενώ όταν φωτίζεται από κάποιο άλλο συγκεκριμένο σημείο η σκιά είναι μια διαβολική μορφή.  Με την πρώτη ματιά είμαστε σίγουρη για το πια μορφή απεικονίζει το καλό και ποια το κακό. Όσο όμως παρατηρούμε καλύτερα τις σκιές αρχίζουμε κι έχουμε ενστάσεις… Στην αγγελική μορφή, το πρόσωπο δεν δείχνει και τόσο αθώο. Επίσης τα μαύρα φτερά, το “άσεμνο” ντύσιμο κι ένα χέρι που υποδεικνύει δεν παραπέμπουν επίσης σε αθωότητα… Από την άλλη πλευρά, όσο κοιτάμε τη διαβολική μορφή, ο διάβολος γίνεται διαβολάκος. Το πρόσωπό γίνεται πιο γλυκό καθώς βλέπουμε ένα χαμόγελο. Οι ώμοι του είναι μαζεμένοι και το κεφάλι του έχει μια ελαφριά κλίση προς τα κάτω. Φαίνεται σαν να έχει μετανοήσει για κάτι… 

Το γλυπτό έχει φτιαχτεί από πολλά είδη ανακυκλώσιμων υλικών (πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, ξύλο). Το κάθε υλικό συμβολίζει και μια παράμετρο της ζωής μας. Όσο περισσότερες είναι οι παράμετροι αυξάνεται η πολυπλοκότητα της ζωής, κατά συνέπεια και η σχετικότητα. 

Στο έργο αυτό τίθενται τα ερωτήματα “Τι είναι καλό και τι κακό;”, Πώς ορίζεται το καθένα; Μήπως βάση του άλλου;” 

 

2. Πρώιμος Κύκλος

Το δεύτερο έργο της ενότητας “Αντιθέσεις” είναι η οπτικοποίηση ενός ποιήματος που είχα γράψει όταν ήμουν παιδί (Β’ Λυκείου – 1991-1992). Το ποίημα έχει τίτλο τα σκοινιά. 

Τα σκοινιά 

Μεγάλη η χαρά του ανθρώπου 

που κάνει κούνια 

σε δυο χοντρά σκοινιά 

που κρέμονται απ’ το κλαρί ενός δέντρου. 

Μεγάλη η δυστυχία του ανθρώπου 

που κάνει κούνια 

σε ένα χοντρό σκοινί 

που κρέμεται απ’ το κλαρί ενός δέντρου. 

Το έργο φωτιζόμενο από τη μια πλευρά του φανερώνει τη σκιά ενός ανθρώπου που κάνει κούνια ενώ φωτιζόμενο από την άλλη πλευρά του η σκιά δείχνει έναν κρεμασμένο. Για να δει κανείς τη δεύτερη σκιά πρέπει να περιστρέψει το γλυπτό κατά 90 μοίρες. Αξίζει να αναφερθεί σ’ αυτό το σημείο πως της σκιάς της κρεμάλας, κάτω από τον άνθρωπο υπάρχουν δυο λουλούδια που βγαίνουν από το έδαφος. Τα λουλούδια αυτά έγιναν κατά λάθος. Καθώς η σιλικόνη που χρησιμοποίησα, για να τοποθετήσω ένα κομμάτι στο έργο, δεν είχε στερεοποιηθεί ακόμα, το κομμάτι έπεσε από το βάρος του και άφησε δυο σημάδια σιλικόνης στο βοηθητικό τζάμι του έργου. Αποφάσισα λοιπόν να χρησιμοποιήσω αυτά τα σημάδια στη σκιά και τοποθέτησα δύο μεταλλάκια προκειμένου να αποτελούν τον κορμό των λουλουδιών. Το γλυπτό αυτό, όπως και ολόκληρη η ενότητα “Αντιθέσεις”, είναι κατασκευασμένο 100% από σκουπίδια, αν εξαιρέσουμε την κόλλα (σιλικόνη) και τη φωτογραφία του εμβρύου που υπάρχει στη μέση του γλυπτού. 

Στο συγκεκριμένο έργο, εκτός από τις αντιθέσεις (ζωή και θάνατος, χαρά και δυστυχία, ένα και δύο) κάνω ένα φιλοσοφικό παιχνίδι με την έννοια του χωροχρόνου. Πώς παίζω με τις τέσσερις διαστάσεις; Το ακατάληπτο γλυπτό έχει τρεις διαστάσεις (μήκος, πλάτος, ύψος) και η απόλυτα κατανοητή σκιά δύο διαστάσεις (πλάτος, ύψος). Έρχεται λοιπόν, μια κατώτερη πληροφορία (δύο διαστάσεων ) και μας κάνει κατανοητή μια ανώτερη πληροφορία (τριών διαστάσεων). Η τέταρτη διάσταση (χρόνος) μπαίνει στο έργο με δύο τρόπους κι έρχεται να μας δώσει κι άλλες πληροφορίες. Ο πρώτος τρόπος είναι η κίνηση. Για να πάμε από τη μία κατάσταση (κούνια) στην άλλη (κρεμάλα), με την κίνηση που έχω βάλει, περνάει ένα μικρό χρονικό διάστημα. Έχει μπει, λοιπόν, ο χρόνος στο έργο και μας ενημερώνει πως δεν πρόκειται για δύο ταυτόχρονες καταστάσεις. Ο δεύτερος τρόπος με τον οποίο μπαίνει η διάσταση του χρόνου στο έργο είναι η φωτογραφία του εμβρύου. Με το έμβρυο δίνω την έννοια κύησης και της γέννησης στο γλυπτό. Η πρώτη σκηνή της κούνιας συμβολίζει τη ζωή και η δεύτερη της κρεμάλας τον θάνατο. Η σειρά κύηση, γέννηση, ζωή και θάνατος αποτελεί μια χρονική συνέχεια. Έχω φτιάξει λοιπόν το χρόνο, τον τοποθετώ στο χώρο και κάνω μια εικονική κατάσταση χωροχρόνου.  

Ένα άλλο επίπεδο δουλειάς είναι το λεκτικό. Ο τίτλος του έργου είναι “Πρώιμος Κύκλος”. Γιατί; Γιατί ο κύκλος της ζωής, όπως απεικονίζεται στις σκιές, έχει κλείσει αλλά πριν την ώρα του. Δεν είναι φυσιολογικός ο θάνατος. Πρώιμος λοιπόν ο κύκλος. Η λέξη “Πρώιμος” αναφέρεται στο χρόνο. Ο “Κύκλος” στο χώρο. “Πρώιμος Κύκλος”… Χωροχρόνος. 

Στο ίδιο δέντρο, από τη μια κι από την άλλη πλευρά του, με το ίδιο μέσο, το σκοινί, κάποιος χαίρεται και κάποιος άλλος δυστυχεί. Το δέντρο και το σκοινί υπάρχουν. Από μας εξαρτάται το πως θα τα χρησιμοποιήσουμε. 

 

3. Ελευθερία  ή Σκλαβιά;

Η σκέψη πως είσαι σ’ ένα μπαλκόνι με απέραντη θέα, η οποία σε προδιαθέτει ν’ ανοίξεις τα χέρια σου και να την πιάσεις, σου δίνει μια αίσθηση ελευθερίας. Υπάρχει όμως κάποιος που πάντα σε παρακολουθεί και ίσως και κάποιος που θέλει να σε σταματήσει. Κάποιος με όπλο προσπαθεί να σε σκλαβώσει… ή μήπως αυτός παλεύει για τη δική του ελευθερία; Κι όταν κοιτάς τον οπλισμένο κατάματα και του λες «ρίξε», θα ‘σαι περήφανος σαν σκλάβος; Ή μήπως φωνάζεις «ρίξε αν μπορείς» στον μαχόμενο δούλο; Και το γυάλινο πάτωμα της Ελευθερίας διαμελίζει το σώμα του ανθρωπάκου… Μα υπάρχει πάντα μια κρυμμένη καρδιά, που δίνει ζωντάνια στις εικόνες, ώστε να μπορούν να σου μιλήσουν… 

 

4. Ο Τετραγωνισμός του Κύκλου

See the video

Το τέταρτο από τα επτά έργα της ενότητας “Αντιθέσεις”.  

Ένα από τα αρχαιότερα γεωμετρικά προβλήματα είναι ο τετραγωνισμός του κύκλου, η 

κατασκευή δηλαδή ενός τετραγώνου με τη χρήση κανόνα και διαβήτη, του οποίου το 

εμβαδό να είναι ίσο με εκείνο ενός δοθέντος κύκλου. Σίγουρα η δημιουργία αυτή δεν 

αποτελεί την καθεαυτού λύση του μαθηματικού προβλήματος αλλά η τέχνη μπορεί να 

δώσει ερμηνείες και διαφορετικές διαστάσεις στην προσέγγιση των προβλημάτων, 

όποια κι αν είναι η φύση τους. 

«Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του έργου είναι CDs και δισκέτες, 

τα οποία περιέχουν όλη την πληροφορία που συνέλεξαν κατά καιρούς όλοι όσοι 

προσπάθησαν να λύσουν το πρόβλημα του τετραγωνισμού του κύκλου». 

Το γλυπτό περιστρέφεται και ο κύκλος στη σκιά μετατρέπεται σε τετράγωνο. 

 

5. Η Αβάσταχτη Αγριότητα του Όντος

Τι είναι πιο άγριο; Ο άνθρωπος ή η άγρια φύση; Τα ζώα σκοτώνουν κυρίως για να φάνε με στόχο την επιβίωση. Ο άνθρωπος δεν σκοτώνει απαραίτητα για να φάει. Φταίει όμως; Η φύση τον έχει πλάσει τόσο διεκδικητικό ή του έχει αφήσει τα περιθώρια να εξελιχθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο. Κι αν πούμε πως δεν φταίει, μιας και λογικό όν δεν έπρεπε να περιορίζει την «αγριότητά του»; Μπορούμε άραγε να συγκρίνουμε την αγριάδα που προέρχεται ενστικτωδώς με αυτή που προέρχεται από λογικές διεργασίες. Το έργο δημιουργήθηκε αρχικά πάνω σε γήινα υλικά (μέταλλο) και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε και πλαστικό (ανθρώπινο παράγωγο), με στόχο να δείξει την ανθρώπινη υπέρβαση – παρέμβαση. 

 

6. Η Αρχή του Τέλους και το Τέλος της Αρχής

Ό, τι αρχίζει έχει και τέλος. Ή μήπως όχι. Θα πρέπει να αντιληφθούμε πως κάθε τέλος μπορεί να είναι μια νέα αρχή. Σε αυτό το έργο, το προφανές είναι η αρχή και το τέλος της ζωής. Ωστόσο, αυτό το δεν επικεντρώνεται στη ζωή αλλά στην αρχή και στο τέλος των καταστάσεων γενικότερα. Αν προσέξει κανείς, θα παρατηρήσει πως το “τέλος” (ο γέρος που φτάνει σ’ έναν τοίχο – τέρμα) βρίσκεται στην αριστερή πλευρά. Στην αριστερή πλευρά συνήθως τοποθετούμε την “αρχή” (διαβάζουμε από αριστερά προς τα δεξιά, οι αριθμοί σε ένα χάρακα ή στα γραφήματα ξεκινούν από αριστερά). Σε αυτό το έργο, το “τέλος” πήρε τη θέση της αρχής για να εκφράσει το ότι μπορούμε να θεωρήσουμε το κάθε “τέλος” ως μια νέα “αρχή” (κοιτάζουμε δηλαδή αυτό που αρχίζει κι όχι αυτό που τελειώνει). Ο τοίχος (που στην ουσία είναι η διαχωριστική γραμμή των προηγούμενων και των επόμενων καταστάσεων) στον οποίο φτάνει ο γέρος είναι σε ένα τέτοιο ύψος, ώστε αν προσπαθήσει ο άνθρωπος (αν τεντωθεί) θα είναι σε θέση να δει πίσω από τον τοίχο … … να δει τις μελλοντικές καταστάσεις και να προετοιμαστεί καλύτερα ή να επιλέξει… Συμβολίζει την προσπάθεια που πρέπει να καταβάλουμε για να δούμε το άμεσο ή το μακρινότερο μέλλον, έτσι ώστε να μην λειτουργούμε έχοντας μόνο “το παρόν” στο μυαλό. Σε κάθε στάδιο της ζωής μας χρειαζόμαστε στήριξη. Ετσι, το έμβρυο τρέφεται μέσω του ομφάλιου λώρου ενώ ο γέρος στηρίζεται από το μπαστούνι προκειμένου να περπατήσει. Το ανυψωμένο πόδι του γέρου, καθώς και η κλιση του σώματός του, δείχνουν ότι είναι αποφασισμένος να κάνει το βήμα και  να προχωρήσει στην επόμενη κατάσταση. Ο ομφάλιος λώρος είναι αποκομμένος, κάτι που δείχνει πως είμαστε στο πέρασμα από την εμβρυακή κατάσταση στην επόμενη. Και στις δύο λοιπόν, περιπτώσεις υπάρχει μια μετάβαση από την προηγούμενη στην επόμενη κατάσταση. Αν λοιπόν, είμαστε αισιόδοξοι μπορούμε να δούμε και στις δύο σκιές την αρχή. Αν είμαστε απαισιόδοξοι μπορούμε να δούμε και στις δύο το τέλος. ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ… 

 

 

7. Κοινωνικότητα

Ο άνθρωπος από τη φύση του είναι κοινωνικό ον. Στην εποχή μας η έννοια της κοινωνικότητας κλονίζεται. Ποια θα είναι άραγε η εξέλιξή της; 

Στην αριστερή σκιά του έργου διακρίνει κανείς τρεις ανθρώπους που επικοινωνούν (άμεση κοινωνικότητα). Στη δεξιά σκιά κάποιος επίσης που επικοινωνεί με κάποιον άλλον αλλά μέσω του υπολογιστή (έμμεση κοινωνικότητα). Σ’ αυτή την περίπτωση όμως δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το σύνολο των αισθήσεων στην επικοινωνία του. Ελλιπής λοιπόν επικοινωνία. 

Το έργο είναι φτιαγμένο από πλαστικά υλικά τα οποία συμβολίζουν την πλαστότητα των καταστάσεων… 

 

8. Λευκό Φόρεμα

Σε λευκό φόντο, 

ένα λευκό αντικείμενο, 

σταματάει το λευκό φως 

και δημιουργεί μια μαύρη σκιά. 

Μερικά λευκά σκουπίδια, 

φτιάξαν φόρεμα λευκό 

που αναζητά το σώμα… 

Η λεπτομέρεια θέλει φως… 

 

 

9. Αγάπης Φως

Στο έργο αυτό απεικονίζεται μια γυναίκα κι ένας άνδρας που πάνε να δώσουν ένα φιλί. Δεν είναι λίγοι αυτοί που δεν μπορούν να δουν αυτό το φιλί, καθώς προσπαθούν να δουν το φωτεινό σχήμα. Για να γίνει ξεκάθαρο στο μυαλό μας τι είναι αυτό που βλέπουμε πρέπει να επικεντρωθούμε στο σχήμα της σκιάς. Η σκιά αυτού του γλυπτού αποτυπώνεται στο ταβάνι. Με αυτόν τον τρόπο υπάρχει ανύψωση κι έτσι τονίζεται η σπουδαιότητα του φιλιού. Φτιαγμένο το 2012 κυρίως από πλαστικά υλικά. 

Μες στο σκοτάδι, μια πτυχή φωτός…
…μια ένδειξη αγάπης…
Με φόντο τη σκιά, το φως βρίσκεται ένα επίπεδο μπροστά και υποδεικνύει…

 

10. Ο Κύκλος της Ζωής

Το αποτύπωμα ενός όγκου, στη συγκεκριμένη περίπτωση μιας 

κατασκευής, ή μιας πράξης ή μιας κατάστασης (τωρινής ή 

παρελθοντικής) ή ενός γεγονότος ερμηνεύεται μ’ ένα συγκεκριμένο 

σχήμα. Η ερμηνεία αυτή σίγουρα δεν πρεσβεύει το σύνολο των 

παραμέτρων που συντελούν στη δημιουργία. Η επέκταση και 

«ολοκλήρωση» του σχήματος γίνεται με τη σκιά που προκύπτει όταν η 

δημιουργία φωτιστεί από ένα και μοναδικό σημείο. Έτσι, ενώ η κάτοψη – 

αποτύπωμα του έργου αποτελείται από ένα ημικύκλιο, η συμπλήρωσή 

του με τη σκιά του μετατρέπει το σχήμα σε κύκλο. Η δημιουργία της 

σκιάς έγινε με το σύνολο των αλληλεπικαλυπτόμενων σκιών που 

προκύπτουν από όγκους με αυστηρές γεωμετρικές γραμμές (κύβους, 

πυραμίδες, παραλληλεπίπεδα). 

 

11. Δημόκριτος

Αρχαίος Έλληνας Προ-Σωκρατικός Φιλόσοφος από τα αρχαία Άβδηρα

 

12. Αρχαίο  Βάζο

 

13. Ernesto «Che» Guevara

See the Video

 

14. John Lennon

 

15. Marylin Monroe

 

16. Albert Einstein

See the video

 

18. Ρωμαίος και Ιουλιέτα

See the Video

Πρόκειται για μια διαφορετική προσέγγιση μια στιγμής από την ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας.  

Ξεχάστε τη σκιά. Δείτε μόνο το γλυπτό. Στο γλυπτό μπορείτε να δείτε τον Ρωμαίο, ο οποίος είναι υπαρκτός κι έχει πάει στον κήπο της Ιουλιέτας (μπορείτε να παρατηρήσετε κάποια λουλούδια και διάφορα άλλα διακοσμητικά στοιχεία κήπου) και την ψάχνει. Την ψάχνει όμως απεγνωσμένα καθώς είναι η στιγμή της ιστορίας που έχουν πει στον Ρωμαίο πως η Ιουλιέτα έχει πεθάνει. Δεν υπάρχει λοιπόν, στο μυαλό του ως φυσικό πρόσωπο, αλλά μόνο σαν σκέψη. Γι’ αυτό η Ιουλιέτα βγαίνει μονο στη σκιά. Άυλη. Κι έχει αυτή την περίεργη μορφή μιας και στο μυαλό του έχει αρχίσει να χάνεται, λείπουν κομμάτια της.  

Η Ιουλιέτα δείχνει θυμωμένη, αφού δεν έχει πεθάνει αλλά έχει πάρει το φάρμακο που την κάνει να φαίνεται νεκρή και τον περιμένει να πάει να τη σώσει… Αλλά αυτός δεν έχει τη σωστή πληροφορία. Ο Ρωμαίος από την άλλη, στη σκιά έχει κατασκευαστεί μικρότερος (και σε μέγεθος και σε ηλικία) προκειμένου να δείχνει μικρός να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση. Νιώθει απόγνωση… Σαν παιδί… 

 

19. Βασίλης Σπανούλης

 

20. Κωνσταντίνος Καβάφης

 

21. Η γυναίκα του ήλιου

Το πρώτο μου ηλιακό γλυπτό.

 

22. Ο Αόρατος καβαλάρης

Περήφανος πάνω στο άλογό του… 

Μα κανείς δεν μπορεί να τον δει… 

Μονάχα η σκιά του φαίνεται… 

…οι πράξεις του, τα λόγια του… 

Κάνει το άυλο, ορατό… 

και σου μιλάει… 

Άκουσέ τον… 

 

 

24. Σαλώμη

Άποψη ενός καλλίγραμμου γυναικείου σώματος. 

Κλεισμένο σ’ ένα σπίτι. 

Φυλακισμένο στην ψυχή και το σώμα του. 

Καταδικασμένο να είναι όμορφο κι ελκυστικό. 

Αδύναμο να δραπετεύσει. 

Μα δυνατό για να λιώσει το αντίθετο φύλο. 

Αφημένο σε μια μάλλον ψεύτικη ηδονή. 

Και το κεφάλι του Ιωάννη στο πιάτο, 

καλύπτει τα κενά της άγριας ψυχής… 

Ζήτα κάτι άλλο Σαλώμη… 

 

28. Άνθρωποι

Η γιαγιά του Zovic

Άνθρωποι… 

Άνθρωποι που υπάρχουν γιατί είναι άνθρωποι… 

Υπάρχουν για να σου πουν καλημέρα αν βρεθείς κοντά τους… 

Υπάρχουν για να γελούν και να κλαιν… 

Υπάρχουν για να νιώσουν την καρδιά σου… 

Υπάρχουν για να σου ζητήσουν να τους ακούσεις… 

Υπάρχουν για να βάλουν το «ζυμάρι» που έπλασαν στο «φούρνο» που έφτιαξαν… 

Υπάρχουν για να τιθασεύουν τη φύση… 

Υπάρχουν για να σου δείξουν τη σοφία της φύσης… 

Τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν σε όλη τη γη… 

… μα εμένα, η γιαγιά του Zovic μ’ έσπρωξε να γράψω αυτές τις λέξεις… 

ΑΝΘΡΩΠΟΙ 

 

35. Αναζήτηση

See the Video   

Τίποτα

Τι είναι το τίποτα;

Είναι κάτι που σε οδηγεί στο να σκεφτείς…

Σκέψου λοιπόν… τι είναι το τίποτα;

…

Βλέπεις;

Είναι κάτι που σε μπερδεύει…

… σε αναστατώνει…

… σε ταξιδεύει…

Είναι το «μέσο» που θα σε πάει

σε κόσμους που δεν θα πήγαινες διαφορετικά.

Ψάξε την ψυχή σου

 

36. Γονιμοποίηση

Η αρχή…

Από το τίποτα πετάγεται μια σπίθα…
Απαιτούνται δυο ψυχές κι ο έρωτας…

Η έλξη…
Η κίνηση…
Οι αισθήσεις…
Αγγίζεις… (Αφή)
Φιλάς… (Γεύση)
Οσφραίνεσαι… (Όσφρηση)
Βλέπεις … (Όραση)
Ακούς… (Ακοή)
Όλες…
Ο έρωτας κάνει την ψυχή
ή η ψυχή τον έρωτα;

 

37. Διασκέδαση

Διασκέδαση 

Παίζω… 

Διαβάζω… 

Τρώω… 

Γράφω… 

Ζωγραφίζω… 

Πίνω… 

Ταξιδεύω… 

Πειράζω… 

Ερωτοτροπώ… 

Χορεύω… 

Διασκεδάζω 

Μπορεί αυτό το ποίημα να δείχνει ανόητο αλλά… Αν παρατηρήσετε ο τίτλος του ποιήματος “Διασκέδαση” είναι ουσιαστικό, το οποίο δηλώνει ουσία. Το κυρίως μέρος αποτελείται από ρήματα, τα οποία δηλώνουν πράξη. Αυτό που θέλω να πω μ’ αυτό το ποίημα, είναι το ότι “Η ουσία είναι στην πράξη”. Κάντε δικό σας το ποίημα βάζοντας τα δικά σας ρήματα… 

 

 

38. Χαρά

Το τρίτο από τα έξι έργα της ενότητας “Ψυχή”.

Το συναίσθημα της χαράς είναι βασικό για την ψυχή μας και γι’ αυτό επέλεξα να προσπαθήσω να το αποτυπώσω με μια σκιά. Η λέξη “χαρά” είναι γένους θηλυκού. Διάλεξα λοιπόν μια γυναίκα. Μια γυναίκα που πετάει από τη χαρά της. Γυμνή. Χωρίς ρούχα. Ελεύθερη. Χωρίς εξαρτήσεις. Αγνό λοιπόν συναίσθημα.

 

 

39. Απώλεια

… και ξαφνικά, έφυγε… 

… ξαφνικά θα ήταν, ακόμη κι αν το περιμέναμε… 

… εκεί που ήταν μαζί σου… 

… σου μιλούσε… 

… σε χάιδευε… 

… σου έσφιγγε τα χέρια… 

… σου τραγουδούσε… 

… σε άκουγε… 

… σε μάλωνε… 

… σε αδικούσε… 

… σε διεκδικούσε… 

… σε αγαπούσε… 

… ξαφνικά, τίποτα… 

… το ζητούσες, μα δε σου ‘γνεφε… 

… η παγωμάρα να σε κρυώνει… 

… κάπου εδώ είναι… 

… θα γυρίσει… 

… το νιώθεις πως σε βλέπει… 

… το αισθάνεσαι πως είναι ακόμα εκεί… 

 

 

40. Κάθαρση

Τρανή κουβέντα…

Το σώμα σβήνει…

Η ψυχή;

Κι αν όχι, για πόσο «καίει» ακόμα;

Καίει ή καίγεται;

Κάθαρση…

Για ποιον;

Γι’ αυτούς που φεύγουν;

Ή γι’ αυτούς που μένουν;

Κι εξιδανικεύουν…

Αναζητούν τα θετικά…

«Καθαρίζουν» την ψυχή που έφυγε…

Η ψυχή που έφυγε… τι γίνεται;

Που πάει;

Πόσο παραμένει άσβεστη;

Καθαρίζεται;

Πως;

Για να αμαρτάνεις, πρέπει να υπάρχεις…

 

 

41. Καρυάτιδα

Πρόκειται για μια δημιουργία που δηλώνει την αντίθεση μου στην αρχαιοκαπηλία. Η μορφή προκύπτει από το κενό (όπου το φως βρίσκει κενό περνά και σχηματίζει την Καρυάτιδα). Το κενό συμβολίζει την απώλεια, καθώς γίνεται έτσι αναφορά στην Καρυάτιδα που κλάπηκε και βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Βρετανικό Μουσείο, στο Λονδίνο. Το έργο είναι άσχημο και μαύρο σαν μια μαύρη τρύπα… Μια τρύπα στον πολιτισμό (γενικότερα).

 

43. Η Νίκη της Ξάνθης

 

45. Νίκος Γκάλης

Το γλυπτό αυτό έγινε για την ομάδα μπάσκετ ARIS BC και εκτιθεται στο Μουσείο του Άρη στο Nick Gkalhw Hall, στη Θεσσαλονίικη

Ιδιαίτερο γλυπτό!!! 

Ο άνθρωπος που «πέταγε» ανάμεσα απ’ τους άλλους…  

και σκόρπιζε το θαυμασμό!!! 

Αυτός, που μάγος γίνονταν σαν έπιανε τη μπάλα… 

μπάλα μαγική… 

γυάλινη σφαίρα… 

Αυτός που έφτασε στην κορυφή!!! 

Δεν είναι εύκολο να είσαι εκεί πάνω… 

Πολλοί θα προσπαθήσουν ν’ ανέβουνε τη σκάλα… 

Μα η σκάλα είναι δύσκολη… 

Αλλιώς ειν’ στο ξεκίνημα, 

φαρδιά τα σκαλοπάτια… 

μα στην πορεία στενεύουνε… 

και λίγοι προχωράνε… 

Αρχίζουν να ζαλίζονται… 

Κάγκελο δεν υπάρχει… 

Ισορροπία χρειάζεται… 

Και γύρω-γύρω χρώματα… χρυσού και ασημιού… 

Σαν τα μετάλλια και τα κύπελλα, στα χέρια αυτού του ανθρώπου… 

Κι αν το φωτίσεις… το γλυπτό… 

απρόσμενη σκιά θα συναντήσεις… 

ο Γκάλης λέει φαίνεται… 

τα φλας αστράφτουν… 

και η μπάλα… 

σαν τη γη.. 

στα δάχτυλα γυρνάει… 

 

46. Παράλογα Άλογα

Το έργο αυτό έγινε το 2013 με στόχο να συμμετέχει σε ένα διαγωνισμό της ECOELASTIKA (Πανελλήνιος φορέας διαχείρισης χρησιμοποιημένων ελαστικών). Ο μοναδικός όρος του διαγωνισμού ήταν να κάνει κάποιος κάτι από χρησιμοποιημένα ελαστικά. Πήρε το πρώτο βραβείο. 

Στόχος μου ήταν να συσχετίσω το λάστιχο με το θέμα.  Οι συνδετικοί κρίκοι του γλυπτού (το οποίο είναι συνδυασμός κλασσικού γλυπτού με γλυπτό σκιάς) με τη σκιά είναι οι εξής: 

• Σκέφτηκα να αποτυπώσω την εξέλιξη της μετακίνησης και της μεταφοράς 
• Άγρια άλογα στη φύση (στο γλυπτό) και άγρια άλογα σ’ ένα καπό αυτοκινήτου (στη σκιά) 
• Τη δύναμη στα αυτοκίνητα τη μετράμε σε άλογα 
• Η Ferrari, καθώς πρόκειται για ένα μοντέλο της, έχει σήμα το άλογο 

Ο τίτλος του έργου είναι ένα λογοπαίγνιο με το οποίο κάνω μια αναφορά στον παραλογισμό της δύναμης που μπορεί να έχει κάποιος στα χέρια του, είτε αυτό είναι ένα τιμόνι αυτοκινήτου είτε εξουσία. 

 

48. Καμπαναριό

Το έργο “Καμπαναριό” έγινε το 2016 για την ταινία “Η Ρόζα της Σμύρνης”, του Γιώργου Κορδέλα. Στη σκιά αποτυπώνεται το καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης. Για να γίνει χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες του παλιού καμπαναριού αλλά και φωτογραφίες και σχέδια του νέου καμπαναριού που χτίστηκε στη Νέα Σμύρνη. Στο γλυπτό αυτό μπορεί κανείς να διακρίνει και διάφορα στοιχεία που δεν συμμετέχουν στη σκιά αλλά δίνουν πληροφορίες. Ένα τέτοιο στοιχείο είναι η εικόνα της Αγίας Φωτεινής επάνω στο γλυπτό, η οποία δίνει ταυτότητα στο καμπαναριό, το συσχετίζει δηλαδή με τη συγκεκριμένη Αγία. Εκτός αυτού επηρεάζει και το σχήμα του γλυπτού. Προκειμένου να τοποθετηθεί μια εικόνα Αγίου, στο γλυπτό δόθηκε το σχήμα από προσκυνητάρι… Σε διάφορα σημεία μπήκαν λουλούδια όπως συνηθίζεται στις εκκλησίες. Η φλόγες παραπέμπουν στην πυρκαγιά που κατέστρεψε τη Σμύρνη και το καμπαναριό. Στο πάτωμα του γλυπτού η γαλάζια επιφάνεια σε συνδυασμό με τα ασημένια χαρτόνια που στέκονται όρθια πάνω της παραπέμπουν στη θάλασσα και στα καράβια με τα οποία έφυγαν οι Έλληνες από τη Σμύρνη, έχοντας πάρει μαζί τους λίγα πράγματα σε μια βαλίτσα και αναμνήσεις (κενή κορνίζα).     

 

49. Ραντεβού

Θα είμαι εκεί…
Παράξενη, σαν τον δημιουργό μου
Μοναχική, ανάμεσα στον κόσμο που με κοιτάει
Ακίνητη, σαν την θεά Αφροδίτη στο μουσείο
Αμίλητη, σκορπώντας όμως σκέψεις
Ατίθαση, με στόμα έτοιμο να ορμήξει
Ανίκανη, να σε κρατήσω πάντα δίπλα μου
Μα έτοιμη, για το φιλί
Εκείνο το φιλί που φέρνει η ηλιαχτίδα
Το πρωινό φιλί
Κρυφό μας ραντεβού

 

50. Πρόταση Γάμου

Το ξέρω
το περίμενες
μα πάντοτε φοβόσουν
φοβόσουνα μην φοβηθώ
και τρέξω να ξεφύγω
Αν θες να ξέρεις…
ναι
φοβήθηκα…
τι πάω να κάνω ,είπα…
μ’ άκουσα μέσα μου βαθιά,
που φώναζε η ψυχή μου…
και με τα μάτια μου κλειστά
κουβέντιασα μαζί της.
Θέλω λοιπόν,εγώ και εσύ
να ζήσουμε παρέα
κουμπάρο θα ‘χουμε το φως,
το πρωινό, του ήλιου…
και μάρτυρες θα ‘ναι πολλοί,
κάθε πρωί μπροστά μας.

 

51. Δελφίνια

Χορεύοντας στο νερό

Πόσα μάτια έχουν λαμπυρίσει;
Πόσα στόματα έχουν φωνάξει;
Πόσα χείλη έχουν γελάσει;
Πόσα δάχτυλα έχουν δείξει;
Πόσα παιδιά έχουν πηδήξει;
Πόσοι μεγάλοι έγιναν παιδιά;
Πόσοι ζωγράφοι εμπνεύστηκαν;
Πόσοι ποιητές έγραψαν;
Πόσες καρδούλες σκίρτησαν;
Πόσα βλέμματα περίμεναν με αγωνία;
Δύο δελφίνια οι “φταίχτες” για όλα τούτα!

 

 

52. Ανθρωπο-Τέρας

Κοιτάω στον καθρέφτη
Καλημέρα…
μου λέω, χαμογελαστός.
Πόσο ωραίος είμαι, σκέφτομαι
Το καναρίνι κελαηδάει στο σαλόνι
Ο σκύλος γαβγίζει στην αυλή…
περιμένει να τον ταΐσω…
αλλά πιο πριν θα ρίξω τροφή στα ψαράκια μου
…
Το καναρίνι στο κλουβί…κελαηδάει μόνο για μένα…
ο σκύλος με αλυσίδα… με προστατεύει απ’ τους ανθρώπους…
τα ψαράκια στη γυάλα… με χαλαρώνει η κυκλική τους πορεία…
…
Ξανακοιτάω στον καθρέφτη…
Πόσο “ωραίος άνθρωπος” είμαι, συλλογιέμαι…

 

 

53. Φαντασίωση

Σε ψάχνω χρόνια!
Φανταστική μου αγάπη…
Το ταιριαστό σου κορμί περιμένουν
οι αγκάλες μου να σφίξουν.
Σε ψάχνω χρόνια!
Φανταστική μου αγάπη…
Ξέρω πως είσαι δίπλα μου
κι αναζητάς τον έρωτά μας.
Σε βρίσκω!
Κάθε βράδυ…σ’ ένα όνειρο!
Έρχεσαι και μ’ αγκαλιάζεις…
Αερικό το άγγιγμα σου…
Νοερή ερωτοτροπία
Και το πρωί ξυπνάω μόνος πάλι…
Περιμένω να γυρίσεις…
Σε ψάχνω χρόνια
Φανταστική μου αγάπη

 

 

54. Δρομέας

Τρέχω
Στη θάλασσα
Με τη θαλάσσια αύρα
Τρέχω μαζί με όλους εσάς
Είμαστε μια παρέα
Δρομείς, μεγάλοι αθλητές
και θαυμαστές του ωραίου,
όλοι μαζί θα τρέχουμε
με στόχο μας τη νίκη.
Και όλοι θα κερδίσουμε
ακόμα και οι χαμένοι.

 

55. Εξέλιξη

 

Γεννήθηκα…
Μεγάλωσα…
και μάλλον θα γεράσω…
Αυτή είναι η εξέλιξη
κανένας δεν ξεφεύγει…
Χρόνο με χρόνο,
Μέρα με μέρα,
Ώρα με ώρα
όλα αλλάζουν
Μες σε μια ώρα έγινα
από παιδί παππούλης.
Όσο η γη θα στρέφεται
η ζωή θα προχωράει

 

56. Κιθάρα

Παθιασμένη χορογραφία

Καμπύλες που μιλάνε σ’ άλλη γλώσσα απ’ τη δική σου.
Κενό και ύλη στα ασυνήθιστα κορμιά τους.
Άγνωστες μα εύηχες μελωδίες
Ασυνάρτητες μα και απόλυτα αρμονικές
Μεταφραστή γυρεύουν και τον βρίσκουνε στο φως
Τώρα ξεκάθαρα διαγράφεται το πάθος
Τώρα μπορεί κανείς ν’ ακούσει μελωδίες…
Φανταστικές…
Αρκεί να θέλει!

 

 

57. Πολλαπλά Πρόσωπα

Άσπρα και μαύρα
Έτσι το βλέπεις, μα δεν είναι
Έχουνε χρώμα

Νεκρά και ακίνητα στο χρόνο
Έτσι τα βλέπεις, μα δεν είναι
Έχουν ενέργεια

Σιωπηλά κι ανέκφραστα
Έτσι τα βλέπεις, μα δεν είναι
Σου φωνάζουν

Άοσμα και άυλα
Έτσι τα βλέπεις, μα δεν είναι
Μια μυρωδιά δημιουργίας, το φως κι ο αέρας.

Τούτα τα πρόσωπα
σε θέλουν δίπλα τους
Να μεταδώσεις την ενέργεια, το χρώμα, την πληροφορία.

 

 

58. Μαρία Κάλλας

 

60. Ταξιδεύοντας στο Φως

 

Η αλληγορία του Σπηλαίου 

Σ’ ένα σπήλαιο, κάτω από τη γη, βρίσκονται μερικοί άνθρωποι αλυσοδεμένοι με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να δουν μόνο τον απέναντί τους βράχο. Δεν μπορούν να κοιτάξουν ούτε πίσω, ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Πίσω τους, μέσα στο σπήλαιο, είναι αναμμένη μια φωτιά. Μπροστά από αυτή τη φωτιά περνάνε άλλοι άνθρωποι κουβαλώντας διάφορα πράγματα, οι σκιές των οποίων προβάλλονται πάνω στο βράχο που βλέπουν οι δεσμώτες. Επειδή οι άνθρωποι αυτοί σε ολόκληρη τη ζωή τους τα μόνα πράγματα που έχουν δει είναι αυτές οι σκιές, έχουν την εντύπωση ότι αυτή είναι η πραγματικότητα. Εάν όμως κάποιος από τους αλυσοδεμένους ανθρώπους του σπηλαίου κατορθώσει να ελευθερωθεί, να βγει από τη σπηλιά και να ανέβει πάνω στη γη και, κάτω από το φως του ήλιου πλέον, δει τα πράγματα, θα καταλάβει την πλάνη στην οποία ζούσε όσο ήταν μέσα στη σπηλιά. Θα αντιληφθεί τότε ότι οι σύντροφοι του, που εξακολουθούν να βρίσκονται αλυσοδεμένοι στο σπήλαιο, ακόμη ζουν βυθισμένοι μέσα στις ψευδαισθήσεις. Αν λοιπόν, επιστρέψει στους άλλους και προσπαθήσει να τους εξηγήσει πως ο κόσμος δεν είναι αυτές οι σκιές, τότε μάλλον δεν θα είναι πιστευτός και πολύ πιθανόν να τον χαρακτηρίσουν τρελό. 

Ανάλυση του έργου 

Στη μέση ο Πλάτων (Νο 1). Το ένα μάτι του κλειστό και το μάγουλό του ανασηκωμένο. Αυτά τα δύο στοιχεία δηλώνουν μια αμφισβήτηση. Ο τίτλος της ενότητας είναι “Σπήλαια του Μυαλού”. Ένα σπήλαιο λοιπόν, στην περιοχή του μυαλού του (Νο 2)… Το σπήλαιο με τη φωτιά, που αναφέρεται στην αλληγορία κάτω δεξιά (Νο 3). Ο Δεσμώτης που κατάφερε να βγει από το σπήλαιο πάνω αριστερά (Νο 4). Αυτός στην ουσία είναι ο κάθε άνθρωπος που θέλει να δει περισσότερα. Θέλει να δει την αλήθεια, το Φως… Γι' αυτό και το έργο έχει το όνομα “Ταξιδεύοντας στο Φως” και στο γλυπτό ο άνθρωπος αυτός κοιτάει προς το Φως. Κάτω αριστερά (Νο 4) ένας από τους άλλους δεσμώτες που προβάλλεται ως φυλακισμένος στη σκιά, αλλά πάνω στο γλυπτό είναι ελεύθερος… Τα ερωτήματα αυτού του σχολίου είναι τα εξής: Είμαστε ελεύθεροι; Πόσο ελεύθεροι είμαστε; Ποιος μας φυλακίζει; Πάνω αριστερά (Νο 5) ο Σίσυφος, ο οποίος συμβολίζει τη δυσκολία της ανάβασης. 

 

 

61. Φλόγες

Στο έργο αυτό υπάρχει η φράση “Από μια δυνατή, εσωτερική, σύγκρουση πάντα κερδίζουμε…” 

Η σύγκρουση αποτυπώνεται με δύο πρόσωπα στη βάση της σκιάς. Ένα καλό πρόσωπο, κάτω δεξιά (Νο 1), κι ένα κακό πρόσωπο, κάτω αριστερά (Νο 2).  Η δύναμη της σύγκρουσης αποτυπώνεται με τη φωτιά (Νο 3). Πρέπει να είναι φλογερή αυτή η σύγκρουση, να καίει… γι’ αυτό και το έργο ονομάστηκε “Φλόγες”. Είτε λοιπόν, χάσουμε από αυτή τη σύγκρουση, είτε κερδίσουμε, πάντα κερδίζουμε… Γι ‘αυτό μέσα από τις φλόγες αναδύεται μια φτερωτή Νίκη (Νο 4). Το έργο συνδέεται με την υπόλοιπη ενότητα (Σπήλαια του Μυαλού) μέσω της πάλης αυτής που πρέπει να δώσουμε ώστε να ανέλθουμε (ανάβαση) και να βγούμε από το σπήλαιο. Γίνεται και μια αναφορά στη διαλεκτική του Πλάτωνα (φτάνουμε στην Αλήθεια – Φως μέσα από συγκρούσεις). 

 

62. Αβαρής Ζυγός

See the video

Το τρίπτυχο αποτελείται από δύο περιστρεφόμενα έργα κι ένα σταθερό. Με τη χρήση του φωτός επιτυγχάνεται η μετατροπή της παράλληλης περιστροφής του έργου (κι όχι κίνησης) σε κάθετη κίνηση της σκιάς, η οποία “συζητάει” με τη ακίνητη σκιά του σταθερού έργου. Το δεξί περιστρεφόμενο γλυπτό σε συνδυασμό με το σταθερό αποτελούν τον κόσμο των ιδεών ενώ το αριστερό περιστρεφόμενο με το σταθερό αποτελούν τον κόσμο των αισθήσεων, της ύλης και των σαρκικών επιθυμιών.
Ο κόσμος των ιδεών
Σ’ αυτόν τον κόσμο, όλες οι ανθρώπινες φιγούρες δεν είναι άνθρωποι, αλλά ιδέες, οι οποίες γεννιούνται, ωριμάζουν, περιφέρονται, καταστρέφονται… Στη διάρκεια της περιστροφής μπορεί κανείς να δει την κύηση μιας ιδέας, την εξέλιξη της εγκυμοσύνης, τη γέννηση της ιδέας και την παράλληλη καταστροφή μιας άλλης που παρακολουθεί τη γέννα. Το έμβρυο αποκολλάται από τη μητέρα, ωριμάζει και ενσωματώνεται στο σώμα ενός άντρα, που στέκεται απέναντι από μια γυναίκα. Καθώς οι ιδέες κυκλοφορούν, υπάρχουν επιθυμίες… Ένα χέρι εμφανίζεται και κατευθύνεται προς το στήθος της γυναίκας… αλλά δεν το αγγίζει κι ανυψώνεται μέχρι το πρόσωπό της.
Ο κόσμος των αισθήσεων της ύλης και των σαρκικών επιθυμιών
Σ’ αυτόν τον κόσμο διακρίνονται όλες οι ανθρώπινες αισθήσεις στο σύνολο της περιστροφής. Ο θεατής καλείται να τις αναζητήσει. Στο έργο γίνεται αναφορά και στην ύλη καθώς και στη φθαρτότητά της ύλης, που σε κάποιο σημείο δολοφονείται, καταστρέφεται κι αλλάζει κατάσταση. Αναφορά γίνεται επίσης και στις σαρκικές επιθυμίες σε διάφορα σημεία κατά την περιστροφή του γλυπτού…

 

63. Ματωμένος Κόσμος

Το έργο αυτό έγινε για την έκθεση “Ο Μεγάλος Πόλεμος” του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Μετά το τέλος της έκθεσης, το γλυπτό εντάχθηκε στην έκθεση “ΓΕΝΕΣΙΣ”

Το έργο αυτό αποτελείται από 17 κύβους, οι οποίοι συμβολίζουν τις 17 χώρες που συμμετείχαν στον 1ο παγκόσμιο πόλεμο ή αλλιώς στον «Μεγάλο Πόλεμο», που θα τελείωνε όλους τους πολέμους. Ο λαβωμένος στρατιώτης στη σκιά προκύπτει από το κενό των υλικών του έργου παραπέμποντας με αυτόν τον τρόπο στην ανθρώπινη απώλεια.  

 

Αναφορά με τη σκιά… 

Κενό στη θέση του στρατιώτη… 

Μεγάλη απώλεια… 

Μονάχα τα σημάδια του αίματος, 

που ανεξίτηλα έβαψε τις πέτρες… 

Μαυρίλα γύρω… 

Τι κι αν ο ήλιος φώτιζε… 

Μαύρα όλα τα ‘βλεπε ο στρατιώτης… 

Αναφορά με τη σκιά… 

… 

Οι υπόλοιποι όλοι εδώ; 

Αναφορά… 

Ενημέρωση… 

Παιχνίδι τακτικής… 

Μαζεύονταν τα βράδια και σχεδίαζαν… 

Και οι από δω… 

Και οι από κει… 

Και οι δεκαεφτά… 

Θα βάλουμε αυτό εδώ κι αυτό εκεί… 

Και σαν φωτίσει ο ήλιος… 

… θα δούμε … 

… και περίμεναν … 

Μετρούσαν τα κενά και τις σκιές… 

Μετράνε τα κενά και τις σκιές… 

Χρόνια τώρα… 

Αιώνες… 

Αναφορά με τη σκιά. 

 

64. Κραυγή

Το έργο αυτό έγινε για την παράσταση “Διαβατήριο Νάνσεν”, της θεατρικής σκηνής “Ανατολικά του Νέστου”. Μια παράσταση βασισμένη σε αληθινές μαρτυρίες ανθρώπων. Όταν τελείωσα το διάβασμα των ιστοριών αυτών (για να μπω στο νόημα της παράστασης) ήθελα να ουρλιάξω…  Να βγάλω μια κραυγή… Και το ‘κανα… 

 

65. Έκπληξη

Προσπάθησε να βρεις το κορίτσι. Στη σκιά, μπορείς να δεις ξεκάθαρα ένα έκπληκτο πρόσωπο κοριτσιού…

 

66. Ζέβρα

 

67.  Πνεύμα Οχυρό

Το γλυπτό “Πνεύμα Οχυρό” έγινε το 2018 για την αναπαράσταση της μάχης στα οχυρά του Ρούπελ

Το γλυπτό αποτελείται από δύο μέρη που είναι ο ελάχιστος αριθμός για μια σύγκρουση. Εκτός των υλικών όμως, υπάρχει και η σκιά. Στη σκιά του έργου μπορεί κανείς να εντοπίσει στρατιώτες, εξοπλισμό (κανόνι, αντιαρματική διάταξη), στοές αλλά και άμαχους. O άνθρωπος που σκοτώνεται δεν είναι στρατιώτης προκειμένου το πλήγμα από κάθε θάνατο να αναφέρεται σε όλους. Στον στρατιώτη, στον συγγενή, στο φίλο, στο διοικητή, στη χώρα, στον άνθρωπο. Πρόκειται για ένα έργο με έντονη αναφορά στη θωράκιση – οχύρωση του πνεύματος. Ο “πόλεμος-σύγκρουση” πρέπει να λειτουργήσει μονάχα ως γενεσιουργός αιτία ιδεών και η οχύρωση να ‘χει στόχο τη διαφύλαξη αυτών”

Στο έργο υπάρχουν αρκετές ανθρώπινες φιγούρες. Επιλέχθηκαν τρία χρώματα. Μαύρο για το «μαύρο» του πολέμου, χακί για την αναφορά στο στρατό και κόκκινο για το αίμα.

Πνεύμα Οχυρό 

Απ’ το πρωί ένας πόλεμος… 

μέχρι αργά το βράδυ. 

Θέλω αυτά, 

θέλω κι εκείνα… 

Τα “θέλω” μου… κι άλλοι τα θέλουν. 

Χθες βράδυ, ανήσυχος κοιμήθηκα… 

ξύπνησα μ’ άσχημο προαίσθημα. 

Θέλουν τα “έχω” μου, σκεφτόμουνα. 

Τα “έχω” μου, δεν θέλω να τα δώσω. 

Και κάθισα κι οχύρωσα τη σκέψη μου… 

Και πάλι ανησυχώ… 

αλλά λιγότερο. 

 

 

68. Προσευχή

 

69. Εγκιβωτισμός

Η σκιά του έργου πέφτει πάνω στο πρόσωπό μου, προκειμένου να μην εξαιρέσω τον εαυτό μου από αυτή την τάση για την οποία μιλάω. Θα παρατηρήσετε λοιπόν, δύο ανθρωπάκια που τραβούν τα χείλη μου, για να χαμογελάσω. Ένα άλλο μου βάζει σκουλαρίκι στη μύτη. Ένα μου αλλάζει το χρώμα των ματιών κι ένα μου χτενίζει τα φρύδια. Με καλλωπίζουν… Στην ουσία όμως με βάζουν σε ένα κουτί… Δείτε πάνω αριστερά στη σκιά. Ένα ανθρωπάκι με χτίζει… με εγκιβωτίζει… Το έργο παραπέμπει στην προβολή, κυρίως μέσω του διαδικτύου, των ωραιοποιημένων σωματικών μας στοιχείων, αποκρύπτοντας τον κενό (τις περισσότερες φορές) εσωτερικό μας κόσμο… Βλέπε selfie και λοιπές φωτογραφίσεις… 

 

70. Τυχερός Ερωδιός

Καθώς έπαιζα με ένα  μεταλλικό πλαίσιο μπροστά στο φως, είδα ένα πουλί σαν ερωδιό στη σκιά… και του έβαλα ένα πόδι…

 

71. Ένας γέρος

Η δημιουργία αυτή είναι εμπνευσμένη από το ποίημα του Καβάφη “Ένας Γέρος”

Ένας γέρος

Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμμένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.Και μες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ’ εμορφιά.

Ξέρει που γέρασε πολύ· το νοιώθει, το κυττάζει.
Κ’ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα·
και πως την εμπιστεύονταν πάντα — τι τρέλα! —
την ψεύτρα που έλεγε· «Αύριο. Έχεις πολύν καιρό.»

Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι
κάθ’ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.

…. Μα απ’ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι.

 

72.  Ο γυρισμός του ξενιτεμένου

74. Εν αρχή ην το Χάος

«Εν αρχή ην το Χάος», σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησίοδου. Ίσως το χάος να μην έχει τέτοια μορφή. Αλλά ποιος ξέρει; Πρόκειται για μια αφηρημένη έννοια. Ο καλλιτέχνης λοιπόν εδώ, θέλει να μας παροτρύνει να αφηνόμαστε στα έργα του και γενικότερα στην τέχνη και να προσπαθούμε να δούμε και πράγματα τα οποία δεν υπάρχουν. Ας ταξιδέψουμε λοιπόν στο χάος κι ας κάνουμε μια ΠΟΡΕΙΑ στο ΑΠΕΙΡΟ (πώς γίνεται με τα ίδια γράμματα να σχηματίζεις δυο διαφορετικές λέξεις που να σε ταξιδεύουν το ίδιο!)…  

 

75. Ξάφνου μια έκρηξη

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μέσα σ’ αυτό το χάος, διάφορες εκρήξεις δημιούργησαν διαστημικά συντρίμμια και αέρια, τα οποία άρχισαν να κινούνται και να συγκρούονται μεταξύ τους, με αποτέλεσμα άλλα να συσσωματώνονται κι άλλα να διασπώνται. Κάπως έτσι ξεκίνησε και η δημιουργία της γης, με διαδοχικές συγκρούσεις τέτοιων συντριμμιών που διαστέλλουν τη γη και την καθιστούν μια ρευστή, καυτή και σφαιρική μάζα. Περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια αφότου άρχισε να σχηματίζεται η γη, η λάβα αρχίζει να ψύχεται και δημιουργείται ο εξωτερικός φλοιός της γης. Στο έργο, το αριστερό μέρος συμβολίζει τη διάσπαση από την έκρηξη, η οποία αποτυπώνεται και πάνω στο ίδιο το γλυπτό με την πύρινη σφαίρα. Ενώ στο δεξί μέρος της σκιάς «φαίνεται» η ενέργεια, το φως και το ωστικό κύμα από την έκρηξη.  

 

76. Και να η γη

Έτσι δημιουργήθηκε η Γη, η οποία όμως δεν είχε αρχικά αυτή τη μορφή που έχει σήμερα και που απεικονίζεται στο έργο. Ήταν εντελώς διαφορετική. Σκεφτείτε μόνο πως η Βραζιλία ήταν ενωμένη με την Αφρική… Η μορφή της γης, λοιπόν, άλλαξε και συνεχίζει να αλλάζει καθημερινά… Μόνο που οι αλλαγές της γίνονται πολύ αργά και γι’ αυτό δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τις περισσότερες από αυτές, καθώς ο χρόνος της ζωής του ανθρώπου είναι κατά πολύ μικρότερος σε σχέση με τον χρόνο στον οποίο αυτές συντελούνται.  

 

94. Σεκόγια και δεινόσαυροι 

Χλωρίδα και πανίδα. Σιγά σιγά ξεκίνησε και η ζωή πάνω στον πλανήτη. Ανάμεσα σε όλα τα είδη που υπήρξαν πάνω στη γη, υπήρξαν και οι δεινόσαυροι. Ένα εντυπωσιακό είδος σπονδυλωτών ζώων, το οποίο όμως εξαφανίστηκε πριν περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια. Εξαφανίστηκαν… αλλά σύμφωνα με τους επιστήμονες άφησαν πίσω τους απογόνους. Τα πτηνά, λοιπόν, είναι δεινόσαυροι που δεν μεγάλωσαν ποτέ… Παράλληλα, όταν οι δεινόσαυροι εξαφανίζονταν, το δέντρο της σεκόγιας αναπτυσσόταν πάνω στη γη. Οι σεκόγιες είναι τα μεγαλύτερα, δυνατότερα και μακροβιότερα δέντρα της γης.  

 

77. Πρωτόγονοι μες στη σπηλιά, δαμάζουν τη φωτιά

Και κάποια στιγμή εμφανίζεται κι ο άνθρωπος. Ο πρωτόγονος άνθρωπος. Αυτός που δεν έχει επηρεαστεί από τον πολιτισμό… Κι αυτό γιατί είναι αυτός που θα τον δημιουργήσει… Αρχικά, κατά την παλαιολιθική περίοδο, ζούσαν σε σπηλιές. Τροφοσυλλέκτες και κυνηγοί. Σημαντικό σημείο για την εξέλιξη του ανθρώπου ήταν η ανακάλυψη της φωτιάς. Με τη φωτιά ο άνθρωπος αρχικά ζεστάθηκε, άρχισε να μαγειρεύει την τροφή του, φώτισε τη σπηλιά του κι ενδεχομένως να τη χρησιμοποίησε για προστασία από τα άγρια ζώα.  

 

78. Ο λόγος γίνεται γραφή

Μια από τις πιο σπουδαίες «εφευρέσεις» του ανθρώπου είναι η γραφή. Πιθανότατα ξεκίνησε από την ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνήσει την πληροφορία με αξιοπιστία. Χάρη στη γραφή μπορέσαμε και αναπτύξαμε τις γνώσεις μας, καθώς μέσω αυτής δεν χρειαζόταν να ξεκινήσουμε από την αρχή, αλλά πατούσαμε πάνω στη δουλειά των προηγούμενων και προσθέταμε. Χάρη σ’ αυτήν απολαμβάνουμε τόσα πράγματα σήμερα. Θα ήταν χρήσιμο αν προσπαθήσουμε να σκεφτούμε πόσα πράγματα δεν θα μπορούσαμε να απολαύσουμε χωρίς τη γραφή…  

 

79. Ο αθλητισμός εμπνέει καλλιτέχνες

Ξεπερνώντας λοιπόν το στάδιο της επιβίωσης, ο άνθρωπος νιώθει και την ανάγκη να εκφραστεί με διάφορους άλλους τρόπους, όπως είναι οι τέχνες κι ο αθλητισμός. Στην εποχή του χαλκού, λοιπόν, στον Μινωικό πολιτισμό, κι όχι μόνο, υπήρχε το άθλημα με το όνομα «Ταυροκαθάψια», όπου οι αθλητές καλούνταν να εκτελέσουν άλματα και ακροβατικές ασκήσεις στην πλάτη ενός ταύρου, επιδεικνύοντας έτσι την τόλμη και την ευλυγισία τους. Αυτή η τόλμη, λοιπόν, ενέπνευσε και τους καλλιτέχνες που αποτύπωναν τα αθλήματα σε δημιουργήματά τους. Ένα από αυτά είναι και η γνωστή τοιχογραφία στο παλάτι της Κνωσού.

 

80. Χτίζονται θαύματα

Ο άνθρωπος σιγά σιγά προόδευε. Η εξέλιξη φαίνεται και στις κατασκευές του, κάποιες από τις οποίες είναι τόσο μεγαλειώδεις και αξιόλογες που ονομάζονται τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Στο έργο, λοιπόν, αποτυπώνονται τα θαύματα αυτά, τα οποία είναι ο Φάρος της Αλεξάνδρειας, ο Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο, το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού, το άγαλμα του Ολυμπίου Διός, οι κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας, οι πυραμίδες και ο Κολοσσός της Ρόδου (τον οποίο για να δει κάποιος πρέπει δει το έργο από το σημείο που υποδεικνύεται στο πάτωμα -ο Κολοσσός θα είναι η σκιά του).  

 

81. Η Νόηση ανθεί 

Αρκετοί σπουδαίοι άνθρωποι μας έδωσαν τα φώτα τους και προχωρήσαμε. Ένας από αυτούς ήταν και ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος, ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες της ανθρωπότητας. Μια σημαντική ανακάλυψή του είναι η σφήνα, η οποία απεικονίζεται στο λογότυπο του Νόησις, αλλά και ο σχεδιασμός όλου του κτηριακού συγκροτήματος είναι στηριγμένος πάνω σ’ αυτή την εφεύρεση. Η σφήνα διακρίνεται στο έργο με την άποψη του καλλιτέχνη.  

 

82. Παύση – Μεσαίωνας

Ο Μεσαίωνας ή τα σκοτεινά χρόνια, όπως αποκαλείται από πολλούς, είναι μια περίοδος της ανθρώπινης ιστορίας (και κυρίως της ευρωπαϊκής), η οποία, συγκριτικά με τις προηγούμενες περιόδους και την αναγέννηση στη συνέχεια, δεν έχει να επιδείξει κάτι το τρανταχτό. Οι επιδρομές των βαρβάρων, οι σταυροφορίες, λιμοί, πόλεμοι είναι τα κύρια στοιχεία του Μεσαίωνα, τα οποία έρχονται να επισκιάσουν θετικές εξελίξεις όπως η ανάπτυξη της τεχνολογίας, κυρίως στον αγροτικό τομέα, που με τη σειρά της συντέλεσε και στην ανάπτυξη του εμπορίου.  

 

83.  Η δίωξη του νέου

Στην περίοδο του Μεσαίωνα ανήκει και το κυνήγι των μαγισσών, στο οποίο μας παραπέμπει το συγκεκριμένο έργο. Ο δημιουργός το χρησιμοποιεί για να μιλήσει γενικότερα για το φαινόμενο της ανελευθερίας. Ο φόβος προς το διαφορετικό, το ξένο, το καινούριο οδηγεί πολλές φορές στην απόρριψή του, πριν καν κατανοήσουμε τι είναι αυτό. Έτσι λοιπόν, κατά την περίοδο από το 1500 ως το 1700, χιλιάδες γυναίκες εκτελέστηκαν με την κατηγορία της διενέργειας μαγείας.  

 

84. Μαύρος Θάνατος

Στα τέλη του Μεσαίωνα έρχεται κι ο Μαύρος Θάνατος ή πιο γνωστός ως Μαύρη Πανώλη. Με αυτό το έργο γίνεται μια αναφορά στον τομέα της υγείας και πώς αυτή μπορεί να επηρεάσει την ανθρωπότητα. Η Μαύρη Πανώλη ήταν μια από τις πιο καταστροφικές πανδημίες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο συνολικός ανθρώπινος απολογισμός της υπολογίζεται σε 75 έως 100 εκατομμύρια νεκρούς, σε Ευρώπη και Ασία. Σχετικά με την Ευρώπη, η πανδημία αυτή μείωσε τον πληθυσμό της κατά ένα τρίτο, μέσα σε πέντε χρόνια (1347 – 1353).  

 

85. Ο Δον Κιχώτης, όνειρο που ξεπροβάλλει

Ο Δον Κιχώτης είναι ένα έργο που εκπροσωπεί την περίοδο της Αναγέννησης, για την οποία θα μπορούσε κανείς να μιλάει ασταμάτητα… Επιλέχθηκε για να τονίσει τη σπουδαιότητα της λογοτεχνίας στη ζωή του ανθρώπου, καθώς το διάβασμα λογοτεχνικών βιβλίων καλλιεργεί τον άνθρωπο και διαμορφώνει χαρακτήρες με ποιότητα, η οποία συμβάλλει στη γενικότερη διαμόρφωση της κοινωνίας. Επιλέχθηκε το συγκεκριμένο έργο επειδή είναι το πρώτο μυθιστόρημα που εκτυπώθηκε το 1605, αλλά και γιατί αποτυπώνει το δικαίωμα στο όνειρο ακόμα κι όταν αυτό είναι τρελό…  

 

86. Μα οι ανεμόμυλοι γίνονται  βιομηχανίες

Η βιομηχανική επανάσταση ξεκινά στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Πρωτοπόρος χώρα, η Μεγάλη Βρετανία. Χάρη σ’ αυτή την ανάπτυξη μπορούμε σήμερα κι απολαμβάνουμε πολλά πράγματα που πριν δεν μπορούσαμε ούτε καν να τα φανταστούμε. Η τεχνολογία άρχισε να αναπτύσσεται με ολοένα και γρηγορότερους ρυθμούς μέχρι σήμερα που δεν προλαβαίνουμε τις τεχνολογικές αυτές εξελίξεις. Η εκβιομηχάνιση όμως της παραγωγής δημιούργησε και κοινωνικές ανισότητες. Από τη μια υπήρχαν οι πλούσιοι κι από την άλλοι οι φτωχοί εργάτες, γεγονός το οποίο οδήγησε σε διάφορα επαναστατικά κινήματα.  

 

63. Ματώνει ο κόσμος

Πόλεμοι γίνονταν και θα γίνονται πάντα. Στον 20ο αιώνα, όμως, έγιναν δυο παγκόσμιοι πόλεμοι, οι οποίοι είχαν τεράστιες απώλειες. Μακάρι να μπορούσαν να σταματήσουν οι πόλεμοι και να έμενε μόνο η έννοια του πολέμου ώστε να «πολεμάμε» για να γίνουμε καλύτεροι… Το έργο αυτό αποτελείται από 17 κύβους, οι οποίοι συμβολίζουν τις 17 χώρες που συμμετείχαν στον 1ο παγκόσμιο πόλεμο ή αλλιώς στον «Μεγάλο Πόλεμο», που θα τελείωνε όλους τους πολέμους. Ο λαβωμένος στρατιώτης στη σκιά προκύπτει από το κενό των υλικών του έργου παραπέμποντας με αυτόν τον τρόπο στην ανθρώπινη απώλεια.  

 

5.  Και χτίζεται η αβάσταχτη αγριότητα του όντος

Η βιομηχανική επανάσταση και ο Πόλεμος συνέβαλαν στη διεύρυνση της σύγκρουσης των κοινωνικών ομάδων μεταξύ τους αλλά και στη σύγκρουση του ανθρώπου με τη φύση. Το έργο αυτό μιλάει για τη σύγκρουση του ανθρώπου με τη φύση, εστιάζοντας κυρίως στην εσωτερική σύγκρουση του ανθρώπου (με το «θηρίο» δηλαδή που κουβαλάει μέσα του). Γι’ αυτό στη μορφή του ανθρώπου υπάρχουν και ζωώδη χαρακτηριστικά (τα δόντια) αλλά και στο θηρίο υπάρχουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά (ο λαιμός). Καμιά φορά, εμείς οι άνθρωποι είμαστε πιο θηρία από τα θηρία και τα θηρία πιο ανθρώπινα από τους ανθρώπους…  

 

87. Φάρμακο η μουσική

Κάτι που κάνει τον κόσμο μας πιο ωραίο είναι αναμφίβολα η μουσική. Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, σε κάθε ανθρώπινο πολιτισμό, ένα από τα είδη έκφρασης, ψυχαγωγίας και διασκέδασης είναι η μουσική. Ο καθένας από μας βρίσκει την ηρεμία του, τη γαλήνη, την έκσταση, τη βέλτιστη δημιουργικότητα και παραγωγικότητα σε κάποιο είδος μουσικής. Στον 20ο αιώνα, η μουσική πήρε τα πάνω της και συνδυάστηκε άρρηκτα με τη διασκέδαση, την έμπνευση, τη συντροφιά του ανθρώπου.  

 

88. Να και το μικρό – μεγάλο βήμα

Στις 20 Ιουλίου του 1969, η διαστημική αποστολή Apollo 11 προσεδάφισε τον άνθρωπο για πρώτη φορά στη σελήνη. Αξέχαστη είναι η φράση του Νηλ Άρμστρονγκ «Ένα μικρό βήμα για ένα άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα»… Από την αρχαιότητα ο άνθρωπος ήθελε να πετάξει. Ας θυμηθούμε τον Δαίδαλο και τον Ίκαρο… Και να που έφτασε και στο φεγγάρι. Όλοι μας υπάρχουν στιγμές που σκεφτήκαμε πως θα ήταν ωραίο να πάμε στο φεγγάρι. Κάποιοι, λοιπόν, κυνήγησαν αυτό το όνειρο κι έγινε πραγματικότητα.  

 

89. Κι αρχίσαμε να ζούμε μες στους γίγαντες

Ο άνθρωπος αρχικά κατοικούσε σε σπηλιές. Μετά άρχισε να φτιάχνει μόνος του την κατοικία του με διάφορα υλικά, όπως ξύλα, φυλλωσιές, λάσπη. Η αύξηση του πληθυσμού της γης, η συσσώρευση των ανθρώπων σε μεγάλα αστικά κέντρα καθώς και η ανάπτυξη της τεχνολογίας οδήγησαν στις πολυκατοικίες και τους ουρανοξύστες. Ναι όντως, οι ουρανοξύστες είναι εντυπωσιακοί, αλλά δεν είναι λίγο παράξενο το ότι μέσα σ’ αυτούς μπορεί να στεγαστεί ένα ολόκληρο μεγάλο χωριό χωρίς οι άνθρωποι να γνωρίζονται μεταξύ τους;  

 

7. Μα οι γίγαντες γίναν κουτιά

Κι ενώ ζούμε μέσα στους γίγαντες, όπως προαναφέραμε, τις πολυκατοικίες και τους ουρανοξύστες, την τελευταία 20ετία περιοριστήκαμε στα κουτιά… Στους υπολογιστές και στα κινητά. Δημιουργήσαμε ένα διαφορετικό είδος κοινωνίας, ψηφιακό, το οποίο τείνει να αντικαταστήσει την πραγματικότητα… Ο άνθρωπος που διακρίνεται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από τον κανονικό άνθρωπο. Το πρόσωπό του είναι επίπεδο και παράλληλο με την οθόνη του υπολογιστή, κάτι που παραπέμπει στον παραλληλισμό της ζωής μας με τις οθόνες…  

 

90. Και τραγουδάμε ανέμελα μες στη βροχή

Είναι πια αδιαμφισβήτητο γεγονός πως το κλίμα του πλανήτη έχει αλλάξει. Κι αυτή είναι μία από τις αλλαγές της γης, την οποία δυστυχώς καταφέραμε να την αντιληφθούμε μέσα στο χρονικό διάστημα της ανθρώπινης ζωής! Τα καιρικά φαινόμενα είναι πολύ έντονα κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα συχνές καταστροφές και τραγωδίες. Το Άγαλμα της Ελευθερίας, λοιπόν, στη σκιά του έργου, κρατάει αντί για πυρσό μια ομπρέλα, προκειμένου να προστατευτεί από τα καιρικά φαινόμενα.  

 

91. Και πάλι Χάος…

Το χάος υπήρχε και θα υπάρχει. Αλλά η έννοια του χάους διαφοροποιείται και μεγεθύνεται όσο εξελίσσεται ο άνθρωπος. Η αύξηση των γνώσεών μας, που έρχονται να μας δώσουν απαντήσεις σε ερωτήματα, δημιουργούν άλλα υπαρξιακά ερωτήματα. Παράλληλα, η πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής μας δημιουργεί μια διαφορετική χαοτική κατάσταση. Ο άνθρωπος, λοιπόν, είναι μέρος του χάους… και του «φυσικού χάους» αλλά και αυτού που δημιούργησε ο ίδιος…  

 

92. Ο άνθρωπος όμως συνεχίζει  

(δύο φωτεινές πηγές για μια σκιά)

Θα προσαρμοστεί άραγε ο άνθρωπος προκειμένου να συνεχίσει; Αργά ή γρήγορα, θέλοντας και μη, θα πρέπει να κάνει τις διορθωτικές του κινήσεις. Κι αυτές οι κινήσεις θα πρέπει να είναι μια απόφαση όλων των κρατών. Έτσι, και ο άνθρωπος πρέπει να βαδίζει στην τομή του πολιτισμού του και του φυσικού περιβάλλοντος… Δεν πρέπει να υπερβαίνει τα όρια που θέτει η φύση, γιατί όταν τα καταπατά βλάπτει το ίδιο του το είδος. Αντίστοιχα, στο έργο για τη σκιά του ανθρώπου συμβάλλουν και οι δύο λάμπες.  

 

93. Προσγείωση

See the video

  

Το έργο αυτό είναι μια προσπάθεια αποτύπωσης με εικόνες ενός κειμένου του David Brower-εξέχων Αμερικανός περιβαλλοντολόγος- το οποίο έρχεται να αντιπαραθέσει την οικονομική πρόοδο και ύπαρξη του ανθρώπου με εκείνη του φυσικού περιβάλλοντος. «Ας πάρουμε τις έξι μέρες της Γένεσης σαν εικόνα για την αναπαράσταση εκείνου που, στην πραγματικότητα, πραγματοποιήθηκε σε τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια: μια μέρα είναι επομένως ίση με εξακόσια εξήντα εκατομμύρια χρόνια. Ο πλανήτης μας γεννήθηκε τη Δευτέρα, την ώρα μηδέν. Τη Δευτέρα, την Τρίτη και την Τετάρτη το μεσημέρι, η γη σχηματίζεται. Η ζωή αρχίζει την Τετάρτη το μεσημέρι και αναπτύσσεται σε όλη της την οργανική ομορφιά στη διάρκεια των τριών επομένων ημερών. Το Σάββατο στις τέσσερις το απόγευμα εμφανίζονται τα μεγάλα ερπετά. Πέντε ώρες αργότερα, στις εννιά το βράδυ, όταν τα δέντρα σεκόγια βγαίνουν από τη γη, τα μεγάλα ερπετά εξαφανίζονται. Ο άνθρωπος δεν εμφανίζεται παρά το Σάββατο το βράδυ, μεσάνυχτα παρά τρία λεπτά. Ένα τέταρτο του δευτερολέπτου πριν από τα μεσάνυχτα, γεννιέται ο Χριστός. Ένα τεσσαρακοστό του δευτερολέπτου πριν από τα μεσάνυχτα, αρχίζει η βιομηχανική επανάσταση. Τώρα είναι μεσάνυχτα, Σάββατο βράδυ, και περιτριγυριζόμαστε από ανθρώπους που πιστεύουν ότι αυτό που κάνουν εδώ κι ένα τεσσαρακοστό του δευτερολέπτου μπορεί να διαρκέσει επ’ αόριστο…»  

 

98. Το πουλί

…πουλι-μένει… 

  

Ένα πουλάκι έφυγε 

μια μέρα απ’ το κλουβί του… 

Ένα πουλάκι έφυγε  

και πήρε το κορμί του… 

Ένα πουλάκι έφυγε  

και πήρε τη φωνή του… 

Γιατί πουλάκι έφυγες, αναρωτιέται ο Πέτρος… 

Τι σου ‘δινα αντάλλαγμα στην όμορφη λαλιά σου; 

Πόλεμοι και καταστροφές, σεισμοί, ζημιές και φόνοι,  τράπεζες, οικονομικά, φόροι, χρέη, κρεμάλες, πείνα και πανδημίες, σκάνδαλα με πολιτικούς και φανφαρολογίες… 

Αυτά μονάχα σου ‘δινα σε τούτο το σαλόνι, που έβγαιναν απ’ το κουτί, που ‘χες απέναντί σου… 

Αυτή είναι η απάντηση, σκέφτηκε τότε ο Πέτρος… 

Λες και δεν είχε μουσική να βάλω στο πουλάκι… 

Εικόνες, χρώματα πολλά κι ακούσματα από Μάνο… 

Λες και μου κόπηκε η φωνή μπροστά απ’ το κλουβί σου… 

Παντόφλες και τηλεκοντρόλ 

Μονάχα τούτα τα κακά σου πρόσφερα… 

Έφυγε τώρα το πουλί… 

Τι μπορώ πια να κάνω; 

Ένα πουλάκι έφυγε μια μέρα απ’ το κλουβί του… 

Ένα πουλάκι έφυγε και πήρε τη φωνή του… 

Ένα πουλάκι έφυγε κι άφησε τη σκιά του… 

 

99. Μπομπ Σφουγγαράκης

Το γλυπτό αυτό κατασκευάστηκε τον Μάρτιο του 2020 κατόπιν παραγγελίας από το κανάλι Nickelodeon. Έγινε εξολοκλήρου από σκουπίδια καθώς στόχος της εταιρίας ήταν να παρουσιάσει τη σκιά αυτή στις 22 Απριλίου 2020, που ήταν η 50η επέτειος του εορτασμού της μέρας της γης. Το έργο παρουσιάστηκε στα social media του καναλιού.  

 

100. Η Οικογένειά μου

Το εκατοστό μου έργο το αφιέρωσα στην οικογένειά μου (στην Ευδοκία, στην Ιωάννα, στον Γιώργο και σε μένα) 

 

101.DNA

 

102. Το Πάρκο των Φιλοσόφων

Το πάρκο των φιλοσόφων είναι ένα γλυπτό σκιάς αφιερωμένο στους επτά φιλόσοφους της “Σχολής των Αβδήρων”
Δημόκριτος, Πρωταγόρας, Λεύκιππος, Βίων, Ανάξαρχος, Εκαταίος, Ασκάνιος
Στην εικόνα της σκιάς μπορεί κανείς να διακρίνει τον Δημόκριτο (τον μοναδικό από τους επτά που γνωρίζουμε τη μορφή του) και άλλες έξι φιγούρες που αντιστοιχούν στον καθένα από τους παραπάνω φιλοσόφους.
Τα Άβδηρα είναι ο τόπος που φιλοξένησε αυτούς τους σπουδαίους ανθρώπους ή καλύτερα το σπίτι τους. Γι’ αυτό κι όλη η εικόνα της σκιάς έχει τη μορφή ενός σπιτιού με πιο έντονο το στοιχείο της στέγης. Κεντρικό στοιχείο του έργου, εκτός του Δημόκριτου, είναι το κτίριο του μουσείου, το οποίο αποτελεί σημερινή στέγαση μέρους της υλικής αλλά και της πνευματικής κληρονομιάς που μας άφησαν τα Αρχαία Άβδηρα. Μια ακόμη σύνδεση με το παρόν είναι και η μορφή ενός από τους φιλοσόφους, η οποία θυμίζει περισσότερο κάποιον σύγχρονο άνθρωπο.
” Λόγος ἔργου σκιή ”
(«Ο λόγος είναι η σκιά των έργων», απόφθεγμα του Δημόκριτου σύμφωνα με τον Λαέρτιο)

 

 

103. Αιτία πολέμου

Αρχικά, όλοι βλέπουν μια γυναίκα σ’ ένα τοπίο. Μπορεί κανείς να φανταστεί πως βρίσκεται μέσα σε χωράφια με στάχια και στο βάθος διακρίνονται δέντρα, βουνά και ουρανός. Αν κάποιος σκεφτεί τον τίτλο του έργου “Αιτία πολέμου” θα υποθέσει πως η γυναίκα αυτή είναι η Ωραία Ελένη. Στη σκιά του γλυπτού μπορεί επίσης να διακρίνει κανείς τα προφίλ δύο βασιλιάδων. Αριστερά, το προφίλ του “αυστηρού” Μενέλαου και δεξιά του “παιχνιδιάρη” Πάρη. Κι ανάμεσά τους η αιτία του πολέμου.  

 

105. Πολιτική  Διαμάχη

Μια προσέγγιση του πολιτικού σκηνικού της Ελλάδας (κι όχι μόνο).  

Αριστερά – Δεξιά 

Κόκκινο – Μπλε 

Τραβάνε το σκοινί 

 

106. Έγκλημα στο Όριεν Εξπρές

 

109. Ναυαγός στο σπίτι μου

Το έργο έχει τίτλο “Ναυαγός στο σπίτι μου”. Ένα έργο εμπνευσμένο από τον εγκλεισμό λόγω της πανδημίας. Επέλεξα να αποτυπώσω το βίωμα αυτό με ένα πρόσωπο. Ένα πρόσωπο που μοιάζει με Ναυαγό, με μακριά μαλλιά και γένια, όπως άλλωστε συνέβη σε πολλούς καθώς δεν μπορούσαν να κουρευτούν. Το πλέγμα στη σκιά δηλώνει τον εγκλεισμό. Μια θλίψη διακρίνεται στο πρόσωπο αυτό. Αλλά υπάρχει κι ένα αισιόδοξο σημείο. Ο άνθρωπος έχει ορίσει την πορεία από αριστερά προς δεξιά ως θετική (βλέπε γραφικές παραστάσεις, χάρακας, γραφή κι ανάγνωση…). Το βλέμμα κοιτάει δεξιά. Συνεπώς, κοιτάμε μπροστά. Δεν μας πτοεί η πανδημία. Θα την αφήσουμε πίσω μας…

 

110. Τα Φώτα του Πολιτισμού

Γλυπτό σκιάς για τον διαγωνισμό “Η ΔΕΗ συναντά την Τέχνη”.

Πρόκειται για ένα “γλυπτό σκιάς” που έγινε για τον συγκεκριμένο διαγωνισμό τέχνης και το ονόμασα “Τα Φώτα του Πολιτισμού”. Θεωρώ πως αυτή η τέχνη ταιριάζει με τη φιλοσοφία της ΔΕΗ σχετικά με τον διαγωνισμό και γι’ αυτό πήρα και την απόφαση να συμμετέχω σ’ αυτόν.
Εστιάζοντας στα στοιχεία του έργου ξεκινάω από το φως. Χωρίς τον τεχνητό φωτισμό, η κατασκευή αυτού του έργου θα ήταν αδύνατη, όπως και η θέασή του. Επέλεξα λοιπόν, το φως από μια παλιά “χελώνα” της ΔΕΗ. Συμβολικά, φεύγουν από το σημείο φωτισμού καλώδια τα οποία φτάνουν μέχρι το γλυπτό. Για την κατασκευή του γλυπτού χρησιμοποίησα τα χρώματα του λογότυπου της ΔΕΗ (κόκκινο και μπλε) αλλά και υλικά που παραπέμπουν στη ΔΕΗ όπως ο κεραμικός μονωτής ή που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με αυτή, όπως το φωτιστικό. Η σύνδεση με την καθημερινότητα γίνεται με μια εικόνα που υπάρχει μέσα στο γλυπτό, που δείχνει ένα σπίτι με φωτισμένο παράθυρο και μια φιγούρα μέσα σ’ αυτό, καθώς και με την κολώνα της ΔΕΗ που φωτίζει έξω από το σπίτι. Παρατηρώντας το γλυπτό δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τη μορφή του. Η σκιά όμως του γλυπτού έρχεται να το ερμηνεύσει και να κάνει τη σύνδεση της ΔΕΗ με τον πολιτισμό της χώρας μας. Στη σκιά, λοιπόν, απεικονίζεται ο Παρθενώνας, φωτισμένος, με φόντο τον έναστρο ουρανό. Δίπλα από τον Παρθενώνα υπάρχει η σκιά του φωτιστικού που έρχεται να εξηγήσει το όνομα του γλυπτού “Τα Φώτα του Πολιτισμού”.

Ο διαγωνισμός τελείωσε. Δυστυχώς το έργο δεν ήταν στα πέντε πρώτα έργα που διακρίθηκαν και βραβεύτηκαν.

 

111. Κότινος

 

112. Ο Φάρος

115. Οι Χαραμάδες του Έρωτα

Οι χαραμάδες του έρωτα 

Κι όταν το φως 

περνά απ’ τις χαραμάδες, 

παιχνίδια κάνει το μυαλό 

και το μελάνι αράδες… 

 

Στάλες φωτός ανελέητα 

χτυπούσαν το κορμί της, 

κείνη τη μέρα. 

Πόνο δεν ένιωθε! 

Μονάχα ο πόθος την κυρίευε… 

Και χόρευε μπρος το σχεδόν κλειστό παντζούρι… 

Ερωτικά! 

Τόσο, που άνθρωπος 

δεν θα μπορούσε ν’ αντισταθεί 

σ’ εκείνη τη σκιά! 

 

116. Τόσο όσο το Αγάπησες

 

117. Ο χορός του Ποντικού

Στο γλυπτό μπορεί κανείς να παρατηρήσει ένα ποντικάκι που κρατάει στα χέρια του ένα μικρό κομμάτι τυρί. Αλλά το ποντίκι κοιτάει και το υπόλοιπο μέρος του τυριού. Θέλει λοιπόν και το μεγάλο κομμάτι. Ο κίνδυνος όμως παραμονεύει. Στη σκιά του γλυπτού εμφανίζεται μια γάτα.

Υπάρχει όμως κίνδυνος; Η γάτα είναι μια σκιά (βρίσκεται στον δισδιάστατο κόσμο). Ενώ το ποντίκι είναι τρισδιάστατο.

Καμιά φορά λοιπόν, θέλουμε να κάνουμε κάποια κίνηση αλλά φοβόμαστε τους κινδύνους. Είναι όμως πραγματικοί αυτοί οι κίνδυνοι ή είναι απλά φοβίες.

Ίσως λοιπόν, θα πρέπει και να τολμάμε στη ζωή μας…

 

118. Μάνος Χατζιδάκις

Το γλυπτό σκιάς του Μάνου Χατζιδάκι ολοκληρώθηκε στις 10 Μαΐου 2023

 

119. Ο Δισκοβόλος

Σκέψη 1η. Την έκανε την γκάφα ο δισκοβόλος. Του έφυγε ο δίσκος από τα χέρια κι έσπασε το τζάμι…

Σκέψη 2η. Παρατηρώντας το γλυπτό, θα προσέξει κανείς στη βάση του κάποιες ανθρώπινες φιγούρες. Όλοι αυτοί είναι οι άνθρωποι που κάνουν ό,τι κάνουν χωρίς διαμαρτυρία (είτε τους αρέσει είτε όχι). Κάποιοι όμως υψώνουν λίγο το ανάστημα τους και φωνάζουν (στη σκιά του γλυπτού)… Τονίζουν πως κάτι δεν πάει καλά. Υπάρχουν βέβαια κι αυτοί που κάνουν τα λόγια πράξεις (ο δισκοβόλος). Όταν λοιπόν γεράσουμε (η εικόνα του γέρου στο τραπέζι) κι αναρωτηθούμε, κοιτώντας πίσω, τι κάναμε για να αλλάξουμε τα πράγματα, θα ήταν καλό να μην σκεφτούμε τη λέξη “τίποτα”…

 

120. Άργος

Σ’ αυτό το έργο κάνω μια αναφορά στην σχέση του ανθρώπου με τον σκύλο. Ο Άργος, ο σκύλος του Οδυσσέα, είναι ο μόνος που τον αναγνώρισε παρόλο που αυτός ήταν μεταμορφωμένος σε ζητιάνο. Μόλις το γέρικο σκυλί (20 χρονών) είδε τον Οδυσσέα ξεψύχησε, λες κι αυτό περίμενε τόσα χρόνια.  

Αυτή είναι η πρώτη γραπτή αναφορά για τη σχέση του ανθρώπου με τον σκύλο. 

Στο γλυπτό, τα κομμάτια που δημιουργούν την εξωτερική μορφή του ανθρώπου έχουν μπει στο πίσω μέρος, ενώ στο μπροστινό μέρος του έργου υπάρχουν μόνο δύο χάλκινοι κύκλοι, οι οποίοι συμβολίζουν το κοινό σημείο τους, τον συναισθηματικό κόσμο (το οποίο είναι εσωτερικό στοιχείο, γι’ αυτό κι έχει δημιουργηθεί αυτό το κενό στα σώματα).  Ο χαλκός χρησιμοποιείται για να δώσει έμφαση σ’ αυτό το κοινό σημείο σε σχέση με τα υπόλοιπα εξωτερικά χαρακτηριστικά τους. 

 

121. Σπάστε τη Σιωπή